Hardlopen en nierschade
door Jolanda Verlinde, hardloper en diëtist OLVG
In OLVG-Oost waar ik al meer dan 25 jaar als diëtist werk, behandel ik onder andere patiënten op de dialyse-afdeling. Ik zie hier mensen die vanwege hun slechte nierfunctie wekelijks 3 keer een paar uur gedialyseerd moeten worden of die dagelijks thuis meerdere malen behulp van buikspoeling hun afvalstoffen moeten kwijtraken. Mensen die al jarenlang dialyseren plassen vaak helemaal niet meer, waardoor ze nauwelijks meer mogen drinken. Ik realiseer mij daarom dagelijks hoe fijn het is als je normaal kunt plassen en je hierbij ontdoet van alle afvalstoffen.
Taken van de nieren
Het zorgen voor een goede vocht- en mineralen huishouding is één van de belangrijkste taken van de nieren. De nieren zorgen er ook voor dat je geen bloedarmoede hebt en reguleren een goede bloeddruk. Als er iets mis is met de nierfunctie, merk je dat meestal pas als deze minder dan dertig procent is. De klachten zijn vaak vaag, zoals vermoeidheid. Een nierspecialist (nefroloog) kan dan meestal de nierfunctie niet meer verbeteren, hooguit kun je met medicatie en een dieet proberen de nierfunctie die nog rest zolang mogelijk te behouden.
De nieren hebben in een normale situatie een hele grote toevoer van bloed, waaruit ze de afvalstoffen en het overtollige vocht filteren. Vaak geven problemen in de bloedsomloop, zoals een hoog cholesterol of aderverkalking, ook problemen in de nierfunctie. Een eerste uiting van nierproblemen is vaak het verlies van eiwitten in de urine, gezonde nieren zorgen ervoor dat je de eiwitten niet uitplast.
Marathon lopen kan gevaarlijk zijn voor de nieren
Als hardlopers vragen we nogal wat van onze nieren. Tijdens langdurige inspanning raak je uitgedroogd en is de bloedtoevoer naar de nieren verminderd. Door de inspanning raken spiervezels beschadigd en is het aanbod van de afvalstoffen (creatinine) hoog.
Ik was dan ook niet verrast door het artikel: ‘Marathon lopen kan gevaarlijk zijn voor de nieren’. Volgens de schrijver was er nog nooit eerder onderzoek gedaan naar de nierfunctie van marathonlopers. De Amerikaan Chirag Parikh onderzocht 22 marathonlopers voor, direct en een dag na de marathon. Bij 82% van de hardlopers, die van tevoren een goede nierfunctie hadden, bleek direct na de marathon een situatie te zijn die je zou kunnen benoemen als een acute nierfunctiestoornis en 73% van de lopers verloor tijdelijk eiwit via de urine. De hardlopers merkten hier zelf niets van; de vermoeidheid zullen ze waarschijnlijk hebben gerelateerd aan het lopen van de marathon. De nieren reageerden op de marathon zoals ook gebeurt in stresssituaties als een hartoperatie. Gelukkig was de nierfunctie na 2 dagen weer normaal.
Lief zijn voor je nieren
In het onderzoek wordt niet ingegaan op het voorkomen van nierschade door hardlopen. Uiteraard zal het goed drinken voor, tijdens en na de inspanning het allerbelangrijkste zijn wat je kunt doen. Vul zeker bij warm weer en/of langdurige inspanning niet alleen het vocht (water) aan, maar zorg ook voor aanvulling van de mineralen, zoals zout. Melk vind ik een goede drank om na het sporten te nemen, het levert diverse mineralen zoals natrium en kalium maar ook eiwit. Let na een flinke inspanning op je urine; drink voldoende zodat je zo snel mogelijk weer gaat plassen en hou in de gaten of deze urine licht (geel) is. Donkere urine is heel geconcentreerd en een teken dat je (nog) niet voldoende hebt gedronken.
Tijdens en na inspanning is het goed om niet alleen je vocht, maar ook je zout aan te vullen. Wees verder zuinig met zout, dat is één van de belangrijkste dingen hoe je lief kunt zijn voor je nieren. Gemiddeld eten Nederlanders zo’n 10 gram zout per dag, we zouden ons eigenlijk moeten beperken tot 6 gram zout. Zout is voor de voedingsmiddelenindustrie een goedkope smaakmaker en een manier om producten langer houdbaar te maken; veel kant en klare producten bevatten daarom vaak veel zout. Op de website van de Nierstichting (zie link onderaan) kun je testen hoeveel zout je eet met de zoutmeter, kun je de foutste, zoutste producten checken en krijg je tip hoe je zonder zout toch lekker kunt eten.
Nog één tip; mocht je voor een medisch onderzoek eens je urine moeten laten checken, doe dat dan niet op de dag na een flinke inspanning; de resultaten zouden je weleens onterecht doen schrikken.
https://www.nierstichting.nl/nierschade-voorkomen